Spieëltjie, spieëltjie ...... 

As dit by persoonlike higiëne kom, wonder ek wat ons die meeste gebruik om ons self netjies en skoon mee te hou? 

Tandepasta weet ek is dit beslis nie, want toe een van my seuns so rukkie terug vir 3 dae saam met sy vriende plaas toe is en ek aan hom na die tyd vra hoeveel keer hy sy tande geborsel het, moes hy ʼn rukkie daaroor nadink. In my gedagtes was die antwoord ten minste 6 keer, maar toe kom die antwoord: “1 keer!” Die ergste van alles was dat hy sy vinger gebruik het om sy tande mee te borsel en dis nie dat hy sy tandeborsel by die huis vergeet het nie. Ek het toe liewer nie gevra hoeveel keer hulle gebad het nie. Die antwoord was voor die hand liggend... ek kon dit ruik! 

Maar goed, terug by persoonlike higiëne. Ek dink dat ʼn spieël waarskynlik die meeste gebruik as dit kom by persoonlike higiëne. Het jy jouself al ʼn lewe sonder ʼn spieël ingedink?

Die ding van ʼn spieël is net, maak nie saak waarvoor jy hom gebruik nie, hy jok nie! Hy wys maar net wat hy sien. As ek dus in die spieël kyk en ek sien my oë is nog vol slaap, dan is hulle vol slaap. As hy die “zits” aan my uitwys, dan kan ek weet dat die “zits” daar is en dan help dit nie dat ek in ʼn ander spieël gaan kyk, of my gesig met ʼn ander “angle” bekyk in die hoop dat hy dan nie meer daar sal wees nie. Hy wys maar net wat hy sien. 

Maar nou dink ek tog dat ek en jy van tyd-tot-tyd nodig het om in ʼn ander soort spieël te gaan kyk. Ons het nodig om in die spieël te gaan kyk om te sien:

Vriende, ek is self 3 jaar gelede deur ʼn egskeiding. So, die vraag kan maklik by jou opkom: Wat kwalifiseer my om vanaand oor verhoudings met jou te kom praat? Jy’s reg. Ek het baie foute in my lewe gemaak en daarom wil ek nie vanaand as “ekspert” oor verhoudings met jou kom praat nie, maar wil ek doodeenvoudig met jou te kom deel wat ek die laaste 3 jaar geleer het. Ek wil dus bloot met jou ʼn stukkie ervaring kom deel en miskien beteken dit iets vir jou, miskien gee dit jou hoop, want jy sien ...... daar is altyd hoop, daar is altyd genade, daar is altyd ʼn nuwe begin. 

As ek dus oor verhoudings praat, dan gaan dit oor alle verhoudings: vriendskap, kinders, huwelik, kollegas, landgenote, ensovoorts.  

Baklei ʼn slag vir dit wat die moeite werd is 

Vriende, ek wil begin deur jou aan te moedig om vir ʼn slag te baklei vir dit wat vir jou die moeite werd is. Met my egskeiding en alles wat daar rondom gebeur het, met die vriende, familie en geloofsgenote wat ek in die proses verloor het, met die verwerping wat ek ervaar het, maar ook met die afsterwe van beide my ouers verlede jaar, het ek net weer die belangrikheid van verhoudings besef. Jy kan alles in die lewe verloor, maar wat het jy dan nou eintlik verloor? As verhoudings egter versuur en jy verloor dit, dan het jy alles verloor. 

Ons God is ʼn God van verhoudings. Is dit nie juis wat Jesus ons kom leer het, toe hulle Hom gevra het wat die grootste gebod is nie? In Matt 22:34-40 lees ons wat Jesus se antwoord was toe hulle Hom hieroor uitgevra het. Hy antwoord dat die belangrikste is dat jy God moet liefhê, dien en eer met alles in jou wese en dit alles beteken dat jy in ʼn verhouding met Hom moet staan. Maar net so belangrik is die liefde vir jou naaste. Jy moet hulle liefhê, dien en eer met alles wat in jou binneste is. Dis hoe belangrik verhoudings vir God is. 

Ook in die OT sien ons hoe belangrik verhoudings vir God was, veral in die meer as 600 wette wat die arme Joodjies moes nakom. Dit alles het gegaan, nie om die lewe vir hulle moeilik te maak nie, maar juis om verhoudings te reguleer en vlot te laat verloop. Trouens, verhoudings is vir God so belangrik dat Hy Jesus aan die kruis laat sterf het, sodat die verhouding tussen ons en God herstel kon word, maar ook het Jesus gesterf sodat die verhoudings tussen ons as mense herstel kon word, verhoudings wat baie keer deur sonde, jaloesie, selfsug, eiegewin, ensovoorts bedreig word. God het dus baklei vir dit wat die moeite werd is, naamlik die herstel van verhoudings. 

So wat maak ek nou as die nice ou wat ek ontmoet het, toe nie so nice was soos wat ek gedink het nie?

Daar is niks so awesome, niks wat jou meer energie gee soos ʼn verhouding wat werk nie, maar niks so slegs soos een wat nie werk nie, niks wat jou energie meer tap en jou lewensvreugde steel soos ʼn verhouding wat skeef geloop en versuur het. 

Een ding wat ons nie moet doen nie, is om niks aan die saak te doen nie, want niks doen is soms slegter as om die verkeerde ding te doen. Ons doen dikwels soveel moeite om ons politieke standpunt te laat hoor en vir reg en geregtigheid te veg, om vir taalregte op te staan, en dis goed so. Die hartseer is dat ons so dikwels net mooi niks doen as dit by verhoudings kom. Ek sê so maklik:

Vriende, dit gaan my nêrens bring nie. Inteendeel, dit gaan net aanhou om my lewensvreugde te steel en gaan maak dat ek nooit voluit sal kan leef nie. Kom ons baklei ʼn slag. As ʼn verhouding skeef loop en jy kan nie meer nie, hoef jy dit nie net so te aanvaar nie. Baklei vir wat vir jou belangrik is. Jy kan alles verloor, maar as jy verhoudings verloor het, dan het jy alles verloor. 

Aha, in my geestesoog sien ek ʼn paar mense wat na mekaar kyk wat dink: hier is my geleentheid om ʼn paar panne nader te sleep om my te help baklei in hierdie verhouding. LW, ek sê nie dat ons in die verhouding moet baklei nie, maar vir die verhouding. Los dus die panne en vuiste, maar neem inisiatief en moet jou omstandighede nie maar net sommer so aanvaar nie. Baklei vir dit wat vir jou belangrik is. 

Jy het net een kans om te lewe en dit gaan so vinnig verby. Ek dink so aan my ouers wat oorlede is. Hulle was 62 jaar getroud. Ek wonder net of hulle van hierdie 62 jaar, 6 jaar werklik gelukkig was? Waarom? Omdat hulle hul slegte huwelik maar net so aanvaar en voort geploeter het, maak nie saak wat die invloed daarvan op ons as kinders was nie. Maar ek sal net nou meer iets oor hulle huwelik en lewe sê. 

Baklei vir wat vir jou belangrik is. Maar hoe veg ons vir dit wat vir ons belangrik is? 

Selfondersoek ...... die belangrikste sleutel tot verhoudingsherstel 

Dit begin by persoonlike higiëne, ʼn kykie in die spieël. Jy sien, as ek God se Woord reg verstaan, is sy Woord nie vir ander mense bedoel nie, maar in die eerste plek vir my. God gee my nie opdrag om ander mense se lewens uit te sorteer nie, maar wel my eie. Kom ek lees vir jou wat daar staan in Matt 7:1-6 ...... 

Die belangrikste sleutel in verhoudingsherstel is dus selfondersoek. Of dit nou is dat die verhoudings by die werk suur is, of dat daar geen kommunikasie meer in my huwelik is, of ek en my kind mekaar wil verslind, geen verhouding sal werk as ek nie bereid is om na myself te kyk en eers die balk uit my eie oog te haal nie. 

En jy is reg:

Jy’s reg hulle moet verander, maar hoor my vanaand mooi ...... verhoudingsherstel begin by selfondersoek, by persoonlike higiëne en dit was die moeilikste les wat ek moes leer die afgelope 3 jaar, die les om in God se spieël te gaan kyk, die les om by myself te begin, die les van selfondersoek. 

Ek onthou, dit was ongeveer 2 jaar gelede, toe ek een Vrydagmiddag na werk huis toe ry en ek sommer net in die kar begin huil het oor al die seer in my lewe. Ek het myself behoorlik jammer gekry, want ek was alleen. Daar was op daardie stadium net 3 mense in my lewe oor, die geskinder het my op gehad, my familie het my gelos en ek het nie welkom in die kerk gevoel nie. Ek het daardie naweek om gehuil, tot Sondagaand. Dit het gevoel of die wond oopgebars het. Ek onthou dit so goed, ek het buite op die plaveisel gaan lê en kon net nie ophou huil oor al die seer en verwerping wat ek ervaar het nie en dit het selfs gevoel of God nie meer daar was nie. Daar het al so dam trane gelê en toe skielik is dit asof God ʼn spieël voor my kom ophou en aan my ʼn keuse gegee het. Die keuse het nie gegaan wie Hy eerste vir my moes uitsorteer nie, maar die keuse het gegaan oor wat ek aan die situasie moes doen. Ek moes in die spieël kyk en sien hoe ongelukkig ek was en daar het ek besef dat geluk ʼn keuse is en hierdie geluk gaan net kom as ek by myself begin, begin om my eie wond skoon te maak. Ek het besef dat verhoudingsherstel begin by selfondersoek, begin om die balk eers uit my eie oog te haal. 

As verhoudings skeef loop, sit ons dikwels net en wag dat die ander persoon iets moet doen, oortuig ons onsself dat dit wat die ander aan my gedoen het soveel meer is as wat ek verkeerd gedoen het, trouens ons oortuig onsself so maklik, dat as ʼn verhouding skeef loop, ek niks verkeerd gedoen het nie. Maar ons sit dikwels ook net en wag dat God iets aan die situasie moet verander, maar verhoudingsherstel begin by selfondersoek, begin by ʼn geveg met myself. 

Ek wil net kortliks ʼn paar dinge noem wat ek in hierdie selfondersoek ontdek het: 

Ek het ontdek dat geluk ʼn keuse is! Ek kan in nie instaan hoe ander mense my hanteer nie, maar wel hoe ek daarop gaan reageer. Ek kon niks aan die feit doen dat mense oor my skinder nie, maar wel hoe ek daarop gaan reageer. Ek kon niks doen aan die feit dat my ouers my vir ʼn bepaalde tyd afgeskryf het, maar wel hoe ek daarop reageer het. Geluk is ʼn keuse! 

Mense, ons leef net een keer en dit is skrikwekkend hoe vinnig die lewe verby gaan. Dis nou dag dat my oudste dogter gebore is, sy is al byna 21. Koop die tyd uit, geniet die lewe. Kies geluk! En as jy nie gaan verstaan dat geluk ʼn keuse is nie, sal jy nooit gelukkig wees nie. 

Dis wat God die Vader ook vir jou begeer, ʼn lewe van geluk. Jesus sê op ʼn stadium: “Ek gekom dat julle die lewe kan hê en dit in oorvloed.” God het alles in plek gesit, Hy het ons sy Woord gegee, sodat ons gelukkig kan wees. Toe ek daardie aand daar op die plaveisel geluk gekies het, het alles vir my verander, het daar genesing begin kom, het God self die trane afgedroog. 

Jy sien, as jy geluk kies en nie net sê ek wil gelukkig wees nie, maar kies om gelukkig te wees en iets daaraan doen, dan eers sal jy kan klaarmaak met verbittering, onvergewingsgesindheid, onwilligheid om te verander, ens. ens. want dan kan die wond genees word, want negatiwiteit, haat, ens. is soos ʼn pleister wat ʼn mens oor ʼn septiese wond plak – van buite lyk als reg, maar binne broei dit en is daar ongeluk en onvrede. 

Kies geluk! 

ʼn Tweede ding wat ek ontdek het in my selfondersoek en hoe ʼn mens veg vir dit wat belangrik is, is om te aanvaar wie en wat jy is, om lief te wees vir jouself. 

Is dit nie juis wat in Matt 22:39 staan, naamlik dat jy jou naaste lief moet hê soos jouself? 

Ek kan nie in ʼn verhouding gee, as ek nie weet wie en wat ek is nie:

My vriend, celebrate wie jy is, wie God jou gemaak het en ons weet mos dat Hy nie gemors gemaak het nie. Gaan lees weer wat God in Ps 139:13-18 sê. In my eie selfontdekking en herstel was dit wonderlik om te ontdek wie en wat ek is en gemaklik daarmee te kan voel, gemaklik te wees dat ek nie alles vir almal kan wees nie, te aanvaar dat ek foute het en daaraan kan werk. 

Jy sal slegs iemand anders kan aanvaar en met ander oor die weg kom, as jy dit met jouself kan doen. 

Die derde ding wat ek ontdek het en wat so nodig is in verhoudingsherstel en as ons vir mekaar sê hoe belangrik dit is dat ons vir ʼn slag baklei, is dit feit dat ek eerlik in die spieël sal moet kyk en voor God moet sê: “Here, verander my!” 

Ek is so bang dat ons selfvergenoegd en -voldaan kan wees. Martin Luther het gesê, dat hoe nader hy aan God gekom het, hoe meer het hy sy sondigheid ontdek, hoe meer het hy nodig gehad om te verander, omdat die lig van God se heerlikheid al meer op hom geskyn het, maar ook sodat die beeld van Christus al meer in sy lewe sigbaar sou word. (2 Kor 3:18) 

Nie een van ons is vanaand so volmaak in ons verhoudings, dat ons nie nodig het om eerlik voor God te gaan staan en te sê dat ons nodig het om te verander nie. Om mekaar oor en weer te beskuldig en die ander een op sy of haar foute te wys, gaan niks help nie en versuur verhoudings. “Here, verander my!” 

Ek het vroeër gesê dat my ouers nie ʼn baie gelukkige huwelik gehad het nie. Maar weet jy, die verskil in hulle huwelik het gekom toe my moeder op 80 jarige ouderdom vir die Here gaan vrae het om haar te verander. Sy kon baie maklik sê, maar Here, hierdie man doen dit en dat en sy was reg, maar verhoudingsvernuwing begin by selfondersoek, begin by ʼn uitroep na God: “Here, verander my!” En God het my Moekie begin verander. Sy het my pa sagter begin hanteer, nie altyd oor alles verskil nie, stilgebly as dit moes, ens. Wat was die resultaat? Ouers wat na mekaar begin luister het. Daar was vrede in die huis en dit was weer lekker om daar te gaan kuier. Die wonder is dat toe my ma siek geword het, my pa vir 7 maande dag en nag by haar bed gewaak het tot die dag dat sy gesterf het. Hulle kon vir die eerste keer saam bid, saam uitsien na ʼn ewige lewe en ek het ʼn pa gehad wat 4 maande later na sy Betsie kon gaan. En waar het dit begin? Nie Here, verander my man nie, maar verander my. 

Selfondersoek, ʼn kykie na my eie lewe – nie ʼn kykie na die lewe van ander nie – is so nodig. Maar hierdie selfondersoek moet daaroor gaan dat ek na myself kyk soos God my sien, omdat God vir my soos ʼn spieël wil wees. God ken my deur en deur. Ek kan nie van Hom wegkom nie. Ek kan niks vir Hom wegsteek nie. Hoor wat sê Ps 139:1-12..... 

Om selfondersoek in te stel, stel ons in staat om onsself te sien soos ons is, stel ons in staat om die maskers van ons gesig af te haal en na ons lewens te kyk soos wat God dit sien, stel ons in staat om te verander soos wat God wil hê ons moet wees, stel ons in staat om die vrug van die Gees sigbaar in ons lewens te maak en dit net moontlik die verhouding red waarin jy staan. 

Die vierde ding wat ek in my selfondersoek ontdek het, is die noodsaaklikheid om die verlede af te handel, om vrede te gaan maak waar nodig is, om vry te spreek waar nodig, om vergifnis te vra waar nodig. Sorteer jou verlede uit, want jou bagasie maak dit vir ander moeilik. 

Ek weet dis nie maklik nie, maar ek het al soveel gesien dat huweliksprobleme dikwels maar net die resultaat van ʼn onafgehandelde verlede is, van onvergewensgesindheid, van hartseer kinderjare wat in die verhouding ingedra word. 

Hierby kan ʼn mense lang stilstaan, maar in afgelope 3 jaar van selfondersoek, het ek net besef hoe bagasie verhoudings kan vernietig:

Laai dit af, gaan sien iemand, kry hulp, maak vrede met jou verlede. Luister wat staan daar in Matt 5:21-26 ..... 

Vriende, ek moes hierdie pad stap. Ek het ʼn aantal maande iemand gaan sien wat my gehelp het om kinderdae issues uit te sorteer, ek moes afsprake maak met my ouers wat my afgeskryf het na my egskeiding. Ek moes al my ex-kollegas in die bediening gaan sien. Ek moes vrede maak met die seer wat die kerk in my lewe gebring het. Ek moes vryspreek en vergifnis vra, want ek het ontdek dat vryspraak iets is wat jy aan jouself doen, ek het ondek wat vergifnis vryheid bring. 

Die heerlike hiervan was, dat toe ek klaar met hierdie proses was en myself 4 dae op my Boetie se plaas gaan afsonder het, kom ek daar wegry sonder enige bagasie van die verlede, was daar vrede in my hart. Ek onthou die dag toe my ma oorlede is en sy al in ʼn koma was, kon ek net liefde tussen ons voel, kon ek my pa vashou en hom troos, iets wat ek nooit sou kon doen as ek nie die bagasie gaan aflaai het nie. En het jy pa verander? Nee, hy was steeds dieselfde, maar ek kon na hom kyk deur Christus se oë, ek kon na hom kyk deur ʼn bril van vergifnis en vryspraak en toe hy ook te sterwe kom, was daar soveel vrede. Ek mis my ouers baie, maar daar is vrede. Hulle was die beste ouers wat enige kind voor kon vra, want dis die ouers wat God aan my gegee het. 

ʼn Uitdaging 

Ek wil afsluit: Kan ek jou vra, hou op om daar waar jy in ʼn verhouding staan en die dinge nie reg uitwerk nie, om na die ander te kyk en hom of haar te probeer verander. Verhoudingsherstel begin by ʼn besluit om terug te veg, maar dit beteken in die eerste plek ʼn kykie in die spieël en ʼn opregte gebed: “Here, verander my!” Dit werk! Glo my! 

Ek wil ʼn uitdaging vanaand aan jou rig:

Wil jy nie vanaand ʼn sms aan iemand stuur, of iemand bel wat swaarkry nie, maar maak ook vanaand daardie afspraak met die persoon met wie jy moet gaan vrede maak. 

God wil so graag dat ek en jy gelukkig moet wees, dat ons in ons menswees en in ons verhoudings moet groei, dat ons in sy vrede en vanuit sy genade sal leef, maar ek sal dit alleen kan doen, as ek bereid is om in die spieël te kyk en te gaan regmaak wat ek sien nie reg is nie.